Helaas zien we vrij regelmatig persberichten opduiken over grensoverschrijdend gedrag. Dat zijn helaas alleen de meest ernstige zaken, maar het komt echt veel meer voor dan men denkt.
Het is een groot maatschappelijk probleem en we zien dan ook in de praktijk dat dit probleem ook bij verenigingen voorkomt en dat het schijnbaar moeilijk te voorkomen is.
Toch willen we bij onze club hier wel alle moeite voor doen om dit te voorkomen. We willen onze sporters, jong en oud een veilige haven bieden en ze proberen te beschermen tegen dergelijke excessen.
Wat verstaan we nu eigenlijk onder grensoverschrijdend gedrag ?
De meeste zullen dit direct associëren met seksueel misbruik. Uiteraard is dat een van de meest ernstige vormen van grensoverschrijdend gedrag, maar er valt veel meer onder.
Grensoverschrijdend gedrag is gedrag waarmee men een ander schade op fysiek, mentaal of emotioneel vlak toe brengt. Vaak heeft grensoverschrijdend gedrag ook te maken met machtsmisbruik. Dit gedrag kan opzettelijk maar ook onopzettelijk gebeuren.
Vaak is dergelijk gedrag zelfs niet kwetsend bedoeld en beseft de dader niet door dat anderen er aanstoot aan nemen. Het slachtoffer kan het echter wel als ongewenst en onaangenaam aan merken. Grapje maken of een iemand een knuffel geven is dus niet per definitie grensoverschrijdend, tenzij de ander dat wel zo ervaart. Het val dus onder grensoverschrijdend gedrag als het gaat om handelingen die niet geaccepteerd worden door de betrokkenen.
De 4 meest voorkomende vormen van grensoverschrijdend gedrag
Grensoverschrijdend gedrag kan variëren van grof geweld (mishandeling en seksueel misbruik) tot meer subtieler gedrag, zoals een opmerking of een blik. Het laatste is voor velerlei interpretatie uitlegbaar> et is echter grensoverschrijdend als het slachtoffer dat als zodanig ervaart en daar een onveilig gevoel aan over houdt. Het is daarom belangrijk om altijd te kijken naar het gedrag vanuit het oogpunt van het slachtoffer.
De meest voorkomende vormen zijn:
1. Ongewenst seksueel gedrag
De laatste tijd ligt dit onder een vergrootglas (o.a. #MeToo). Opmerkingen maken over (het ondergaan van) seksuele handelingen, het begluren of foto’s maken van in bijv. kleedkamers, het stalken of zelfs achtervolgen of het ongewenst fysiek aanraken van iemand. Dit komt zowel bij vrouwen als mannen voor.
2. Discriminatie
Op het moment dat je iemand ongelijkwaardig behandeld omdat deze een andere afkomst, een ander geslacht, seksuele geaardheid, lichamelijke of geestelijke beperking of godsdienst heeft, dan noemen we dat discriminatie. Het maken van een grapje over iemands geaardheid of buitensluiten van bijv. bepaalde bevolkingsgroepen zijn voorbeelden hiervan. Laat dus iedereen in zijn waarde.
3. Pesten
We herkennen hier de volgende soorten pestgedrag: iemand bespottelijk maken, steeds negeren in gesprekken, steeds uitschelden, bedreigen, vernederen, buitensluiten of kleineren. Deze pestvormen kunnen ook onder als discriminatie ervaren worden.
4. Fysiek of verbaal geweld
Het bedreigen en aanvallen, zowel fysiek als psychologisch, vallen hieronder. Bijv. schelden, kwetsende uitingen of bewust vernielen van andermans eigendom, maar ook roddelen.
Grensoverschrijdend gedrag binnen een vereniging kan verregaande consequenties hebben voor het slachtoffer maar natuurlijk ook voor de vereniging. Hij of zij zal zich niet veilig voelen binnen de vereniging en dat is iets wat nooit zou mogen gebeuren.
Ieder lid, leider, vrijwilliger, ouder , toeschouwer moet zich binnen de vereniging veilig en vrij kunnen voelen, zodra je dat niet als zodanig ervaart neem dan contact op met onze Vertrouwens Contact Persoon. Laat het niet escaleren, bij de minste twijfel neem direct contact op.
Ook als anderen (bijv. leiders, ouders, teamleden, toeschouwers of vrijwilligers) ervaren of vermoeden dat iemand binnen de club getroffen wordt door grensoverschrijdend gedrag meldt dit dan zo spoedig mogelijk bij onze Vertrouwens Contact Persoon. Zorg er voor dat het niet escaleert, tijdig ingrijpen kan erger voorkomen. Let wel dat grensoverschrijdend gedrag niet opzettelijk hoeft te zijn. Het kan zijn dat iemand dat onbewust doet. Als deze daar op tijd op wordt geattendeerd kan het probleem al opgelost zijn.
Wat is nu een Vertrouwens Contact Persoon (VCP) ?
De VCP is de eerste opvang voor iedereen binnen, of zijdelings betrokken, bij de club () met een klacht of een vraag over grensoverschrijdend gedrag. Dat kan dus ieder jeugd of senior lid, leider, trainer, vrijwilliger of zelfs een ouder of toeschouwer van de club zijn.
De VCP zal u een luisterend oor bieden, u voorzien van goede raad en informatie en indien nodig en/of gewenst u door verwijzen voor geschikte/professionele hulp. Al deze informatie zal met strikte geheimhouding behandeld worden. De VCP is wel wettelijk verplicht om alle klachten te melden bij het bestuur. De verstrekte informatie aan het bestuur moet wel volledig geanonimiseerd zijn en niet te herleiden zijn tot personen, tenzij de personen in kwestie dat zelf wenst en uitdrukkelijk heeft aangegeven. De VCP zal bestuur adviseren en stimuleren om preventieve maatregelen te nemen om herhalingen te voorkomen.
De VCP behandelt dus niet zelf inhoudelijk de klachten, maar probeert je wel op weg te helpen naar de juiste oplossing aan te geven. De VCP is op de hoogte van de mogelijkheden die er zijn om hulp te krijgen. Hij kan je informeren over de procedures en mogelijk vervolgstappen of je doorverwijzen naar een gespecialiseerde vertrouwenspersoon van het Vertrouwenspunt sport van NOC*NSF, welke getraind zijn om de inhoudelijke begeleiding te geven.
